İstanbul İlk Öğretmen Okulunu bitirdikten sonra 1966’da Balıkesir’in merkez bir köyünde başladığı öğretmenliğini İstanbul’da sürdürdü. 1980’de görevinden ayrıldı.

Çeşitli yayın kuruluşlarında redaktörlük, editörlük, çocuk yayınları yönetmenliği, köşe yazarlığı yaptı. Radyo ve televizyon programları hazırlayıp sundu. İTÜ’de Türk Dili okutmanı olarak çalıştı.

Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Karşılaştırmalı Edebiyat Bölümünde öğretim görevlisi olarak çalışmayı sürdüren Gülsüm Cengiz, Hayat TV’de “Yaşamda Adım Adım” adıyla bir eğitim ve kültür programını hazırlayıp sunmanın yanı sıra Evrensel gazetesinde de düzenli olarak yazmaktadır.

İlk şiirleri Varlık dergisinde yayımlanan Gülsüm Cengiz edebiyat dünyasına şiirle girdi. Tiyatro oyunları yazdı. Pek çok çocuk ve gençlik yapıtına imza attı.

Gülsüm Cengiz’in yapıtlarını ve yazar kimliğini konu alan tez ve dosya çalışmaları yapıldı. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Karşılaştırmalı Edebiyat Bölümü ile Türk Dili ve Edebiyatı Bölümleri tarafından 28-30 Nisan 2010 tarihinde Çocuk ve Gençlik Edebiyatında Gülsüm Cengiz Sempozyumu düzenlendi. Sempozyum bildirileri “Şiirin Rüzgârında Masal Kuşunun Kanadında” adıyla kitaplaştırıldı.

Yapıtları Almanca, İngilizce, Rusça, Azerice, Arapçaya çevrilen yazar pek çok kez ödüllendirildi.