Strasbourg doğumlu Elif Şafak, çocukluğunu ve gençliğini Ankara, Madrid, Amman, Köln, İstanbul, Boston, Michigan ve Arizona’da geçirdi. ODTÜ Uluslararası İlişkiler Bölümü’nü bitirdi, yüksek lisansını aynı üniversitede Kadın Çalışmaları Bölümü’nde, doktorasını ise Siyaset Bilimi alanında tamamladı. Türkiye, ABD ve İngiltere’de [üniversitelerde] öğretim üyesi olarak dersler verdi. 2018 yılında Oxford Üniversitesi’nde Karşılaştırmalı Avrupa Edebiyatı Weidenfeld Kürsüsü’ne misafir öğretim üyesi olarak edebiyat ve sanat seminerleri vermek üzere seçildi. Oxford/St. Anne’s College onursal üyesi oldu.  İlk kitabı Kem Gözlere Anadolu (öykü) 1994’te yayımlandı. İlk romanı Pinhan’la 1998 Mevlânâ Büyük ödülü’nü aldı. Bunu, Şehrin Aynaları (1999) ve Türkiye Yazarlar Birliği ödülü’nü kazandığı Mahrem izledi (2000). Ardından her ikisi de çok satan ve geniş bir okur kitlesine ulaşan Bit Palas (2002) ve Araf (2004) yayımlandı.

Med-Cezir’de (2005) kadınlık, kimlik, kültürel bölünme, dil ve edebiyat konulu yazılarını topladı. 2006’da senenin en çok okunan kitabı olan Baba ve Piç yayımlandı. Ardından aylarca satış listelerinden inmeyen ilk otobiyografik kitabı Siyah Süt’ü yazdı. Doğan Kitap tarafından 2009 Martı’nda yayımlanan Aşk, Türk yayıncılık dünyasında önemli bir rekora imza atarak, en kısa sürede en çok satan roman oldu, yayımlandığı günden bu yana 1 milyona yakın sattı. 2019 yılında BBC’nin dünyamızı şekillendiren 100 roman listesine girdi. 
Tüm eserlerinden seçkiler niteliğinde olan Kâğıt Helva (2009), gazete yazılarından derlediği Firarperest (2010), İngiltere’ye göç etmiş Türkiyeli bir ailenin dramını anlattığı İskender (2011), yine gazete yazılarından derlediği Şemspare (2012), 16. yüzyıl İstanbulu’nu kaleme aldığı Ustam ve Ben (2013) ve Havva’nın Üç Kızı (2016) romanları Doğan Kitap tarafından yayımlandı, Havva’nın Üç Kızı yılın en çok okunan romanı oldu. 2018’de denemelerden oluşan Sanma ki Yalnızsın yayımlandı. 2019’da On Dakika Otuz Sekiz Saniye romanı okurlarıyla buluştu. Blakcwell Yılın kitabı ödülünü alan, Booker Prize finalisti olan roman The Times tarafından da okurlara muhakkak okumalarını önerdiği 50 romandan biri oldu. The Economist’in “yılın en iyi kitapları” listesine girdi. 

2010 yılında Fransa’nın Sanat ve Edebiyat Şövalyesi nişanına layık görülen, eserleri 54 dile çevrilen ve The New York Times, The Washington Times, The Financial Times, The Guardian, Le Figaro gibi önde gelen yayın organlarında hakkında çok sayıda edebi inceleme yazısı çıkan; aynı zamanda uluslararası basında makaleler yazan Elif Şafak’ın romanları, Penguin, Random House, Rizzoli, Flammarion, Kein&Aber gibi dünyanın en önemli yayınevleri tarafından yayımlanmaktadır.

Şafak, Margaret Atwood ile birlikte, Norveç merkezli Future Library’ye (Geleceğin Kütüphanesi) 100 yıl sonra okunmak üzere eser bırakacak yazarlar arasına seçilmiş; 2017’de Amerika’nın etkili yayın organlarından Politico tarafından dünyayı daha iyi bir yer yapacak 12 kişiden biri olarak belirlenmiştir. 2020 The Orwell Prize for Political Writing jüri üyesi olmuştur. Londra ve İstanbul’da yaşamaktadır. Eserlerini İngilizce ve Türkçe yazmaktadır.