Noam Chomsky'nin Trump'ın ikinci dönemine ilişkin uyarıları

Pittsburgh Üniversitesi Joseph M. Katz İşletme Yüksek Okulu ve İşletme Yönetimi Fakültesi'nde Ben L. Fryrear Pazarlama Profesörü Peggy J. Liu, Ph.D., Noam Chomsky'nin, ABD Başkanı Donald Trump'ın ikinci dönemine ilişkin yaklaşımını değerlendirirken, "Noam Chomsky'nin öğretileri, Donald Trump'ın ikinci döneminde meydana gelen sarsıcı değişimleri incelememiz için eleştirel bir bakış açısı sunuyor. Bu karmaşık manzarada yolumuzu bulmaya çalışırken, güç dinamiklerinin nasıl evrimleştiğini ve bunun demokrasimiz için ne anlama geldiğini anlamak çok önemli" diyor ve gelişmelere ilişkin Chomsky’nin önceki değerlendirmeleri ve ilgili konulara yaklaşımlarını şöyle sıralıyor:

"Chomsky, uzun zamandır iktidarın tek elde toplanmasının ve şirketlerin siyasi sistemler üzerindeki etkisinin tehlikeleri konusunda uyarıda bulunuyor. Trump'ın son eylemleri, bu endişeleri daha da belirgin hale getiriyor:

"Chomsky, uzun zamandır şirketlerin siyasi sistemler üzerindeki etkisinin tehlikeleri ve deregülasyonun sonuçları konusunda uyarıda bulunuyor. Trump'ın da belirttiği gibi, “Bürokratik engelleri kaldırarak ve şirketlerimizin yenilik ve büyüme özgürlüğünü sağlayarak Amerika'nın refahını artırıyoruz.” Trump'ın “10'a 1” deregülasyon emri bağlamında, Chomsky muhtemelen bunun şirketlerin çıkarlarının kamu refahının önüne geçirildiğinin açık bir örneği olduğunu savunacaktır."

Chomsky'nin uyarısı: “Deregülasyon, kamu refahını koruyan kısıtlamaları kaldırarak genellikle şirketlerin çıkarlarına hizmet eder. Bu, finans sektöründe görüldüğü gibi, denetim eksikliğinin 2008 finansal krizine katkıda bulunduğu gibi ekonomik krizlere yol açabilir.”

Trump'ın “Amerikan refahını serbest bırakma” açıklamalarını, işçilerin ve çevrenin zararına, öncelikle şirketlerin yararına olan politikaları haklı çıkarmak için üstü kapalı bir girişim olarak görecektir. Trump’ın, “Ulusal enerji acil durumu” ilanı da, Chomsky'nin kısa vadeli kazançların uzun vadeli sürdürülebilirliği gölgede bırakmasına yönelik eleştirisiyle örtüşüyor. Chomsky, iklim değişikliğinin varoluşsal tehdidi ve acil eylem gerekliliği konusunda sürekli uyarıda bulunuyor.

Chomsky'nin uyarısı: “Çevre krizi, insanlık tarihinde benzeri görülmemiş bir durumdur, çünkü tanınabilir her türlü insan yaşamını yok etme tehdidi oluşturmaktadır.” Trump'ın yerli petrol ve gaz üretimini artırmaya odaklanmasını, uzun vadeli çevresel sürdürülebilirlik yerine kısa vadeli kurumsal kârları önceliklendiren tehlikeli bir yaklaşım olarak görmesi muhtemeldir. Bu yaklaşım, iklim değişikliği ile mücadeleye acil ihtiyaç ile doğrudan çelişmektedir.

Chomsky'nin federal gücün eyalet hükümetlerine devredilmesi konusundaki uyarıları, özel çıkarların sistemi manipüle etme olasılığı konusundaki endişelerinden kaynaklanıyor.

Trump'ın “Büyük eyaletlerimize kendi sınırlarını korumaları için yetki veriyoruz” tweetiyle eyalet düzeyinde göçmenlik uygulamalarını teşvik etmesi, ademi merkeziyetçilik gibi görünebilir. Ancak bu, yerel topluluklara gerçekten yetki veriyor mu, yoksa farklı bir amaca mı hizmet ediyor?

Chomsky'nin uyarısı: “Yetki devri, özel şirketlerin eyalet düzeyinde daha kolay kontrol elde etmesine yol açabilir. Bunun nedeni, eyalet hükümetlerinin kurumsal çıkarları etkili bir şekilde engellemek için gerekli kaynaklara ve düzenleyici çerçevelere sahip olmamasıdır. Bu da, şirketlerin yerel politika ve kararlar üzerinde önemli bir etki uygulayabileceği bir senaryoya yol açabilir.”

Eyalet düzeyinde göçmenlik uygulamaları bağlamında Chomsky, bunun yerel topluluklara gerçek bir yetki devri olmadığını, daha çok özel çıkarların, özellikle de cezaevi-sanayi kompleksinde yer alanların daha fazla kontrol elde etmesinin bir yolu olduğunu savunacaktır.

Trump'ın “bataklığı kurutmak ve Amerika Önce vizyonunu paylaşan insanları getirmek” iddiası, Chomsky'nin demokratik normların aşınmasıyla ilgili uyarılarını yansıtıyor. Chomsky, Trump'ın “bataklığı kurutmak” iddiasını, iktidarı pekiştirmek ve demokratik kurumları zayıflatmak için üstü kapalı bir girişim olarak görür. Bu arada, “Amerika Önce” Ku Klux Klan'ın beyaz üstünlüğü için kullandığı bir slogan.

Chomsky'nin uyarısı: “Federal çalışanların sadık kişilerle değiştirilmesi, kurumların bütünlüğünü zedeleyebilir. Bu tür hamleler, yetkinlik ve hesap verebilirlik yerine sadakati ön plana çıkardığı için demokratik normları aşındırıp otoriter eğilimlere yol açabilir.”

Trump'ın “Artık Amerika'yı öncelikli görmeyen etkisiz uluslararası kuruluşlara Amerikan vergi mükelleflerinin parasını harcamayacağız” diyerek Dünya Sağlık Örgütü'nden çekilme kararı, Chomsky'nin Amerikan istisnacılığı ve izolasyonizmi hakkındaki eleştirileriyle örtüşüyor. Çok uluslu kuruluşların varlık nedeni, öncelikle insanlık için topluluk içinde hareket etmektir.

Chomsky'nin uyarısı: “ABD, artık çıkarlarına hizmet etmediğinde uluslararası anlaşmalardan ve kuruluşlardan sık sık çekilir. Bu, küresel sahnede tek taraflı eylemleri meşrulaştıran Amerikan istisnacılığına olan inancı yansıtır.”

Trump'ın NATO üyelerinden savunma harcamalarını GSYİH'nin yüzde 5'ine çıkarmalarını talep ederek, “Müttefiklerimiz adil paylarını ödemelidir. Artık dünyanın kumbarası değiliz” demesi, Chomsky'nin uzun süredir eleştirdiği uluslararası ilişkilerdeki işlemsel bakış açısını yansıtıyor.

Chomsky'nin uyarısı: “Bu ittifakların işlemsel niteliği, uzun süredir devam eden ilişkileri zayıflatır ve istikrarsızlığa yol açabilir. Kısa vadeli kazançları ve mali katkıları önceliklendirerek ABD, müttefiklerini kendinden uzaklaştırma ve küresel sahnedeki etkisini azaltma riskini almaktadır.”

Bilgi savaşlarının yaşandığı bir çağda, Chomsky'nin propaganda modeli yeni bir anlam kazanıyor. Trump'ın geleneksel medyayı atlayarak Truth Social'ı ana iletişim platformu olarak kullanmaya devam etmesi, bilgi kontrolünün değişen manzarasını örnekliyor.

Chomsky'nin uyarısı: “Medya sahipliğinin yoğunlaşması dijital platformlara da yayıldı ve büyük teknoloji şirketleri kamuoyundaki tartışmaların şekillenmesinde önemli rol oynuyor. Bu şirketler, geleneksel medya holdingleri gibi bilgi ekosistemi üzerinde büyük bir kontrole sahip.”

Chomsky, Trump'ın Truth Social'ı kullanmasını ve Elon Musk'ın X'te belirli hükümet haberleri üzerinde kontrolünü, medya sahipliğinin bilgiyi kontrol etmek ve manipüle etmek için nasıl kullanılabileceğinin örnekleri olarak görüyor.

Beyaz Saray basın brifinglerine influencer'ların ve ana akım olmayan gazetecilerin dahil edilmesi, Chomsky'nin kamuoyunun manipülasyonu hakkındaki uyarılarıyla örtüşüyor.

Chomsky'nin uyarısı: “Medya kuruluşları, hükümet ve kurumsal kaynaklardan gelen bilgilere güveniyor ve bu da medya kuruluşlarının bu güçlü kuruluşlara karşı çıkma olasılığının azaldığı bir simbiyotik ilişkiye yol açabilir.”

Chomsky, geleneksel olmayan medya figürlerinin dahil edilmesini, anlatıyı daha da kontrol altına almak ve muhalif sesleri marjinalleştirmek için bir girişim olarak görecektir.

Chomsky, iklim değişikliği konusunda acil eylem alınması gerektiğini sürekli olarak vurguladı.

Chomsky'nin uyarısı: “İklim değişikliği, insanlığın bugün karşı karşıya olduğu en önemli varoluşsal tehditlerden biridir. Küresel ısınmanın mevcut gidişatı, deniz seviyesinin yükselmesi ve biyolojik çeşitliliğin kaybı gibi felaketle sonuçlanabilecek sonuçlara yol açabilir.”

Trump, “Amerikan enerjisini öncelikli kılıyoruz, işleri yok eden ve fiyatları artıran hayali hedeflerin peşinden koşmuyoruz” diyerek elektrikli araç satış hedeflerini ve vergi kredilerini iptal etme kararı aldı.

Chomsky, Trump'ın elektrikli araç satış hedeflerini ve vergi kredilerini iptal etme kararını, iklim krizinin çözümünde tehlikeli bir geri adım olarak, uzun vadeli sürdürülebilirliği değil kısa vadeli ekonomik kazançları önceliklendirme olarak değerlendirecektir.

Chomsky, çevre sorunları konusunda kapsamlı ve küresel bir eylem planının gerekliliğini vurgulamıştır.

Chomsky'nin uyarısı: “İklim değişikliğiyle mücadele sadece teknik veya ekonomik bir sorun değil, aynı zamanda ahlaki bir zorunluluktur. Tek tek ülkelerin tek taraflı eylemleri yetersizdir ve iklim değişikliğinin etkilerini azaltmak için koordineli bir küresel çaba gereklidir.” Chomsky, iklim değişikliği gibi küresel bir sorunun çözümünde çevre sorumluluğunun devletlere devredilmesinin yetersiz olduğunu savunacaktır. Chomsky, otoriterliğin yükselişi ve bunun demokrasiye yönelik tehditleri konusunda sürekli uyardı.

Chomsky'nin uyarısı: “Küresel ölçekte otoriterliğin yükselişi, demokratik sistemler için önemli bir tehdit oluşturmaktadır. Barışçıl protestoculara karşı askeri güç kullanılması ve demokratik normların zayıflatılması gibi eylemler, iktidarın azınlığın elinde toplanmasına yönelik daha geniş bir eğilimin göstergesidir.”

Chomsky, Trump'ın 6 Ocak'taki Kongre binası saldırısına karışanlara af çıkarmasını, anti-demokratik eylemlerin normalleşmesi yolunda tehlikeli bir adım olarak görürken, Trump, saldırganları “vatanseverler” olarak nitelendirerek, tarih görüşünü yeniden yazdı.

Chomsky'nin uyarısı: “Seçimlerin dürüstlüğü ve yargının bağımsızlığı gibi demokratik normların aşınması, demokrasinin kademeli olarak aşınmasına yol açarak daha otoriter bir yönetimin önünü açabilir.” O, Ulusal Çevre Politikası Yasası'nın gözden geçirilme süreçlerinin basitleştirilmesini, halkın katılımını ve çevre korumasını azaltmanın, demokratik katılımı daha da aşındırarak şirketlerin çıkarlarına hizmet etmenin bir yolu olarak görecektir.

Trump, “Amerika'yı yeniden inşa etmek için bürokratik engelleri ortadan kaldırıyoruz. Artık sonsuz gecikmeler yok!” diye tweet attı. Başka bir deyişle, çevreye zarar versin ya da vermesin, para ile hızlı inşaat izinleri kolayca alınabilecek.

Bu bizim için ne anlama geliyor?

Chomsky'nin bu çeşitli alanlarda yaptığı uyarılar, kurumsal etkiden medya manipülasyonuna, çevresel bozulmadan otoriterliğin yükselişine kadar demokrasiye yönelik tehditlerin birbiriyle bağlantılı doğasını vurguluyor. Öğretileri, bu tehditlere karşı koymak ve daha adil ve sürdürülebilir bir gelecek için çalışmak üzere uyanıklık, eleştirel düşünme ve demokratik süreçlere aktif katılımın gerekliliğine dikkat çekiyor.

Chomsky, demokratik süreçlere halkın katılımının önemini sürekli vurguladı.