Bir türlü yüzde 30’un altına çekilemeyen enflasyonla ücretler erirken, Şimşek sabır istedi

Levent Gürses

Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) açıkladığı verilere göre enflasyon, aylık bazda yüzde 2,06 yükseldi ve yıllık enflasyon ise yüzde 33,52 oldu. Böylece, tüketici fiyatlarındaki artış, geçen yılın Aralık ayına göre yüzde 19,08, 12 aylık ortalamalara göre ise yüzde 41,13 oldu. Temmuz'da en yüksek fiyat artışı yüzde 26,41 ile doğalgaz ve ilgili abonelik ücretlerinde gerçekleşti.

Enflasyon Araştırma Grubu (ENAG), aylık artışı yüzde 3,75 ve yıllık enflasyonu yüzde 65,15 olarak hesaplarken İTO'nun İstanbul yıllık enflasyonu yüzde 42,48 oldu. TÜİK ile neredeyse aynı sepeti kullanan İTO, fiyat artışlarını resmi enflasyondan 9 puan fazla hesapladı.

Enflasyon rakamlarının açıklanmasıyla birlikte ağustos ayı kira artışlarındaki tavan oran belli oldu. Ağustos ayında kira artış tavanı yüzde 41,13 olarak gerçekleşti.

Üç yıl daha dişinizi sıkın mesajı

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, 2027'de enflasyonun tek haneye ulaşacağını belirterek, emekçilere üç yıl daha dişinizi sıkın mesajını verdi. Şimşek. petrol fiyatları, ek gümrük vergileri ve işlenmemiş gıda fiyatlarını “yukarı yönlü sınırlı risk” oluşturan unsurlar olarak sıralayıp, "Olası şoklara karşı gerekli adımları atarak dezenflasyonun kesintiye uğramasını önleyeceğiz" dedi.

“Kemer sıkma” programından taviz verilmeyeceği mesajını veren Şimşek, enflasyon hedeflerine, "para, maliye, gelirler ve arz yönlü politikaların eş güdümü" ile ulaşacaklarını savundu.

İstanbul'da yaşam maliyeti zirvede

İstanbul Planlama Ajansı’na (İPA) göre, dört kişilik bir ailenin yaşam maliyeti 96 bin 559 TL’ye yükseldi. İPA’ya göre Temmuz'da İstanbul’da yaşamanın bedeli geçen yılın aynı ayına göre yüzde 45,15 arttı. İPA’nın maliyet artışı, İTO’nun yüzde 42,48’ine yakın tespit edildi.

İstanbul’da yaşamanın maliyeti bir önceki aya göre ise yüzde 3,35 arttı. Böylece, İstanbul’da ortalama yaşam maliyeti, bir ayda tam 3.134 lira artmış oldu. İki asgari ücretli yetişkinin yaşadığı bir hanede gelirler, İstanbul’da yaşam maliyetinin ancak yüzde 44’ünü karşılayabiliyor. İstanbul’da 4 kişilik bir ailenin yaşam maliyeti bu yılın mart ayında 87 bin 453 liraydı.

Ücretlerdeki kayıp ve vergilerle işçilerin cebinde 7 ayda tam 972 milyar TL eridi

DİSK Araştırma Merkezi (DİSK-AR) tarafından yapılan çalışmada, işçilerin yılın ilk 7 ayında yaşadığı kaybı ortaya kondu. DİSK-AR’ın yayınladığı Ücret Kayıpları İzleme Raporu’na göre enflasyon ile vergilerle işçi ücretlerinden yedi ayda toplam 972 milyar TL eridi. Yapılan çalışmada artan enflasyonla vergi yükünün bir gelir transferi yarattığı belirtildi ve şöyle denildi:

"Ücretlerin yaşadığı erimenin en büyük sebeplerinden biri hızla artan vergi yüküdür. Örneğin 47 bin 750 TL brüt ücreti olduğunu kabul ettiğimiz bir işçinin ödediği vergi Ocak 2025’te 3 bin TL’nin altındayken, Temmuz itibarıyla bu miktar 5 bin TL’ye yaklaştı. Vergi ve kesinti toplamı Ocak 2025’te 10 bin 100 TL iken Temmuz 2025’te 12 bin 129 TL’ye yükseldi. Ortalama işçi ücretinde Ocak 2025 tarihinde enflasyon nedeniyle yaşanan kayıp 1.894 TL iken Temmuz 2025 döneminde bu miktar 6 bin 796 TL’ye yükseldi. Vergi ve enflasyon nedeniyle Ocak ayındaki erime 4 bin 831 TL iken bu miktar temmuz ayında 11 bin 793 TL’ye yükseldi. Ortalama işçi ücretinin 7 aylık birikimli erimesi ise 58 bin 450 TL'yi buldu."

Devlet Ar-Ge'ye GSYH'nin yüzde 0,41'inı harcıyor

Merkezi yönetim bütçesi verileri kullanılarak yapılan hesaplamalara göre, 2024 yılında Ar-Ge faaliyetleri için gerçekleştirilen harcama 178 milyar 580 milyon TL oldu. Bu harcamanın merkezi yönetim bütçesi içindeki oranı yüzde 1,51, Gayrisafi Yurt İçi Hasıla (GSYH) içindeki oranı ise yüzde 0,41 olarak hesaplandı. 2025 yılı için bütçe başlangıç ödenekleri esas alınarak yapılan tahminlere göre, merkezi yönetim bütçesinden Ar-Ge faaliyetlerine 236 milyar 262 milyon TL ayrıldı.

TOGG Almanya'da 17 ay, Türkiye'de 107 ay çalışmayla alınabiliyor

Türkiye’de üretilen TOGG, Türkiye’de 2 milyon 363 bin TL’den satılırken Almanya’da 1 milyon 662 bin TL’den alıcı buluyor. Almanya’da bir asgari ücretli 17 ayda TOGG alabilirken Türkiye’deki, maaşını hiç harcamazsa ancak 107 ayda TOGG parasını çıkarabiliyor. Birgün'ün haberine göre, CHP Milletvekili ve TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu Üyesi Ahmet Vehbi Bakırlıoğlu, “Yerli ve milli’ denilen bir otomobilin, üretildiği ülkede vatandaşına bu kadar uzak olması, vergi politikalarının sınıfsal adaletsizliğini gösteriyor” dedi.

Trump'tan Türkiye'ye %15 gümrük vergisi kararı

ABD Başkanı Donald Trump, bazı ülkelere yönelik gümrük vergisi oranlarında değişikliğe gitti; yeni oranlar yüzde 10 ila 41 arasında değişiyor. Kararnameye göre Türkiye’ye yüzde 15  gümrük vergisi uygulanması öngörülüyor. Söz konusu tarife oranları, kararnamenin yayımlanmasından 7 gün sonra yürürlüğe girecek. Bu kapsamda, Hindistan'a yüzde 25, Endonezya'ya yüzde 19, Irak'a yüzde 35, İsrail'e yüzde 15, Malezya'ya yüzde 19, Norveç'e yüzde 15, İsviçre'ye yüzde 39, Suriye'ye yüzde 41, Tayvan'a yüzde 20 ve Vietnam'a yüzde 20 tarife getirilmesi planlanıyor. Kanada'ya yönelik vergi oranı da yüzde 25'ten yüzde 35'e çıkarıldı.

Küresel altın talebinde rekor artış

Küresel altın talebi yılın ikinci çeyreğinde yıllık bazda yüzde 3 artışla 1249 tona çıktı. Dünya Altın Konseyinin (WGC) yılın ikinci çeyreğine ilişkin Altın Talep Eğilimleri raporuna göre, güçlü yatırım akışları, artan jeopolitik belirsizlikler ve fiyat ivmesinin talebi desteklemesiyle, yılın ikinci çeyreğinde küresel altın talebinin değeri yıllık bazda yüzde 45 artarak 132 milyar dolarla rekor düzeye ulaştı. Bu dönemde altın yatırımları da yıllık bazda yüzde 78 büyüdü.

Avrupa enerjide iyice ABD'ye kayıyor

ABD Başkanı Donald Trump, Avrupa Birliği (AB) ile enerji ihracatını ve yatırımları kapsayan, 750 milyar dolarlık enerji ürünü alımı ve 600 milyar dolarlık ülkesine yatırım taahhüdü içeren geniş ölçekli ticaret anlaşması imzaladıklarını duyurdu. AB, enerjide Rusya'dan uzaklaşma politikasını uygulamayı sürdürürken, eksenini ABD'ye kaydırıyor. Yılda yaklaşık 90-100 milyar dolarlık ABD menşeli enerji ürünü ithal eden AB'nin, gelecek 3 yılda yıllık ortalama 250 milyar dolar ithalat yapması bekleniyor. Yıllık enerji ithalatı yaklaşık 2,5 kat artmış olacak.