FİYAT BOŞLUKLARI (GAP'LER)

Borsaya giren hemen hemen herkesin merak ettiği bir konudur. Nedir bu gapler? Gap aslında İngilizce bir kelimedir. Maalesef Türkçemize girmiştir. Herkes bunu kullanırken aslında İngilizce konuştuğunu bilmez. Gap’in Türkçe karşılığı boşluk, açıklık demektir. Kapanırlar mı? Kapanmak zorunda mıdırlar? Bu durumda ne yapmalıyız? Öncelikle bu gapler nasıl oluşur onu açıklayalım. Diyelim ki akşam kapanışta x hissesinin fiyatı 20 TL’den kapanış yaptı. Sabahleyin bu hisse aşağı veya yukarı yönde dünkü kapanışından farklı bir fiyat ile açılırsa işte bu dünkü kapanış ve sabahki açılış fiyatları arasında bir boşluk oluşur. Sabah 19,80’den açıldığını varsayalım. Aşağıda 19,80 ile 20 TL’lik bir aralıktaki boşluk fiyat hareketini 5 ve 60 dk’lık grafiklerde göreceksiniz. Aynı şekilde bu sefer 20,50 gibi açtığı varsayarsak bu sefer de yukarıda 20 TL ile 20,50 TL arasında bir boşluk oluştuğunu göreceğiz. Günlük grafiklerde bu gapler görünmeyebilir. Şöyle ki bir gün önce hissenin fiyat hareketleri 19,50 ile 20,50 arasında oluştuysa oradaki mum ile sabah açılıştaki 19,80’deki mum arasında bir boşluk oluşmaz. Bir gün önceki mum o açılış fiyatını yutar. Bu yüzden 5 ve 60 dk’lık periyotlarda bu gapler kontrol edilir. Yalnız günlük açılışlarda da pek rahat gapleri göreceğimiz zamanlar vardır. Bir gün önceki kapanıştan sonra özellikle hisse tavan açtıysa çok ciddi bir boşluk bırakacaktır. Bu tür açılışlarda tüm periyotlarda gapleri görebiliriz. Boşluk kavramı sizde hâlâ anlaşılamamış olabilir. Bu iki fiyat arasında grafiksel olarak çizgiler oluşur. Fakat gapli açılışlarda bu iki fiyat arasında herhangi bir alım satım olmadığından oralarda grafiksel bir oluşum görünmez. Bunu aşağıdaki örnek grafiğimizde gösteriyoruz. Bu gapler neden önemli ve ne yapmak gerekiyor? Bizi ilgilendiren en önemli kısım budur. Yoksa boşluk olmuş olmamış eğer biz bir irade göstermezsek bize sağlayacağı fayda hiç olmaz.

Bu gaplerden nasıl faydalandığımı anlatmaya çalışayım. En sevdiğim gap boşlukları sabah seansında elimdeki hissenin 20-30-40 hatta bazen 50 kuruş gibi üstünde açmasıdır. Bu boşluğu ilk bir saat içinde kapatacağını varsayarım. Bu kadar büyük bir boşluk eğer haber akışlı değilse %99 ihtimalle dolacaktır. Elimdeki lot sayısına ve hissenin derinliğine göre (sığ hissede fazla satış yapmak zor) %25-50 arasında bir lotumu satarım. Yalnız bunu yaparken eşleşme fiyatının altında en az 20 kuruş düşük fiyat ile satışı girerim ki en düşük ve iyi fiyat benimki olduğundan öncelikle benim lotlarımı almak zorunda kalacaktır. Saat 09:55’te eşleşmeler bittiğinde satış için girdiğim lotların satılmış olduğunu görürüm. Sonrasında diğer yukarıdaki kademelere ve sattığım kademedeki lot sayısına bakarım. Eğer sattığım fiyatta satış için bekleyen lot sayısı çok fazla ise hissenin bu seviyeden aşağıdaki bir önceki günkü kapanış fiyatına kadar düşeceğini varsayarım, genelde böyle olur. Madem aşağıya kadar düşecek o zaman elimde kalanları da mümkün olan en yüksek yerden satıp aşağıdaki gap boşluğunun kapanmasını beklerim. Fiyat buraya kadar çekilir hatta genelde böyle durumlarda daha da aşağıya düşer. Fakat ben disiplinimi bozmam ve bir önceki günkü kapanış fiyatından sattığım lotları yerine koyarım. Bana ortalama 40 kuruş 10 bin lottan, en kötü 4000 TL para bırakmıştır. Tabi bu 10 bin lot en az miktardaki lot sayımdır. Ne kadar fazla satarsam o kadar kâr yapmış olurum. Bu arada hisse bir müddet fiyatı hızlıca yukarı çeker ki sizin geriye düşmeyeceğinizi sanıp tekrar hisselerinizi yukarıdan almanızı sağlamaya çalışmaktadır. Burada sabırla gapin kapanmasını beklemelisiniz.

Bazen açılışta 40-50 kuruş yukarıdan açtığı gibi sonrasın da ilk beş dakika içinde ( genelde beş dakika içinde olur) 20-30 kuruş daha yukarı gittiği de olur. Bunu da satış fırsatı olarak değerlendirir ve elimdeki lotların bazen tamamını satarım. Ortalama 50 kuruş yukarıdan sattığım zaman 50 bin lot da bana 25 bin TL çok temiz para bırakır. Üstelik sadece bir saat içinde! Yalnız sizler asla ilk başta böyle yüksek lotlar ile bu anlattıklarımı yapmayın. 250-500 veya en fazla 1000 lot ile en az 10 kez bu anlattığım sistemde trade yapmalısınız. Sistemi tamamen anladığınıza kanaat getirince lotlarınızı çoğaltma yoluna gidebilirsiniz. Bu yukarı açılışlarda eğer sadece 10 kuruş gibi çok az bir gap ile açılış yaparsa asla al sat yapmam çünkü çok hızlı indirip kaldırırlar ve sattıklarımı yerine koymam çok güç olur. Yani yukarı açılışlarda en az 30 kuruş ve üstünde bir açılış görürsem satışa girerim.

Bir de açılışta yukarı değil de aşağı doğru bir açılış olursa bu sefer gap yukarıda kalmış olacaktır. Yalnız bu tür açılışlar ayı piyasasında ise asla alım yapmam. Fakat endeks boğa piyasasında veya yatayda düzeltme içindeyse aşağı açılışta indikatörleri takip ederim. Özellikle 5 dk ve 60 dk’lık grafiklerde diplerden dönüş sinyaline bakarım. Bazen bir gün öncesinde hisse çok sert çıkış göstermiştir. Böyle olunca ertesi gün indikatörleri düzeltmek adına bir düzeltmeye girerler. Piyasanın ve hissenin durumuna göre alımları yapmak gerekiyor. Kâr realizasyonuna girenler ve spek düşüşte mal toplama peşindedir. Buradaki en doğru yöntem teknik analiz göstergelerini kullanmaktır. Yalnız bazen teknik analiz bile işe yaramıyor. Neden mi? Hisse de öyle bir beklenti oluşuyor ki alımlar ardı ardına gelmeye başlıyor. Lot kaybetmek istemeyen spekülatör böyle durumlarda istemeye istemeye hisseyi daha da yukarıya teknik göstergelerin en yüksek aşırı alım bölgesine kadar çekebiliyor. Bunu kitapta yazıya dökmek imkânsız bunu ancak ekran karşısında yıllarca oturup izleyenler ve hissenin hareketlerini hissedebilenler görürler. Mesela kâğıt sektöründeki bir hissenin spekülatörü hisseyi milim milim götürür. Tekniğe bakarsınız satış gelmesi gerekiyor diye satarsınız ama o bir şekilde tekniği çok hassas ayarlar ve hisse durmadan az ama sistemsel şekilde yükselir. Bunu bildiğimden bu satırları yazarken bu hissede birkaç gün öncesinden yüklü miktarda alım yaptım ve kenara çekildim. Aynen beklentim doğrultusunda ilerlemeye devam ediyor.

İşte bazen ne teknik ne temel hiçbir şey tahtayı okumanın size verdiği bilgi kadar bilgiyi vermeyebiliyor. Fakat bunun için saatlerinizi ekran karşısında geçirmeli ve hisselerin hareketlerini ezberlemelisiniz. Bunu bir çoğunuzun yapması işinizden dolayı imkânsızdır. O yüzden kitapta anlatılan diğer yöntemleri uygulamaya gayret göstermelisiniz. Bu yöntemi ancak emekliler ve işi olmayanlar uygulayabilirler. Hisse düşük fiyattan açarsa ve yukarıda gap bırakırsa ne yapmalıyız sorusuna cevap vermeye devam edelim. Burada açılışta hissenin hacimli mi veya hacimsiz mi gelen satışlarla düştüğüne bakmalısınız. Eğer hisse düzeltme yapacak ve tekrar çıkacaksa genelde çok büyük düşüş boşlukları bırakmazlar. Fakat düşüş sert ve devamı gelecekse açılışta %2’nin üstünde bir düşüş gerçekleşmişse bu durumda hiçbir şekilde alım yapmadan izlemelisiniz. Bu satışın arkası uzun bir süre gelebilir. Hatta böyle durumlarda elinizde kalan hisse varsa onları da satmalısınız. Diğer türlü çok az bir düşüş ile açılmışsa ve hissenin temeli sağlam, performansı teknik olarak güzel ise bu durumu fırsata çevirir alırım. Burada yorumlayabilmek çok önemlidir.

Endeks gaplerini çok iyi takip etmelisiniz. Bu gapler büyük olasılıkla geri alınırlar. Yalnız aynı gün içinde alınmasını beklemeyin. Yeri gelir iki hatta üç gün sonra burası gelmez dediğiniz gapi alır. Özellikle cuma günleri daha önceden bir gap bırakılmışsa bu gapi o gün akşamına doğru kapatmayı çok severler. Bu yüzden endekste bir gap oluştuğunda mutlaka önünüze not almalı ve o gapin kapanacağını beklemelisiniz. Endekste herhangi bir haber akışı olmadan sabah açılışta yukarıda gapli açılışlar neredeyse %100 oranında bu gapi kapatırlar. Bu gap özellikle 5 ve 60dk’lık grafiklerde kendisini çok net olarak belli eder. Endeks hisselerine duyarlı hisse varsa elinizde bunlarda tekniğe uyarak aşırı alım bölgesinde satmaktan çekinmemelisiniz. Endeks ancak gelen çok büyük major bir haber ile gap bırakarak yukarı doğru gittiyse bu gap uzun bir süre belki de hiçbir zaman geri alınmayabilir. Yalnız bu çıkışın yüzdesel olarak %30 hatta 50 gibi bir çıkış yapmasını beklemek gerekir. Bunun dışında %10-20 gibi yükselişlerin ardından eğer yükseliş trendi piyasa tarafından alımlarla desteğini sürdüremezse tekrar bu gapin kapanması olasıdır.

Anlayacağınız endekste gapler genellikle kapatılır. Fakat geçmişe baktığınızda kapanmamış birçok gap göreceksiniz. Buradan mutlaka her gap kapanır anlamını çıkarmamak adına bu geçmişte oluşan ve geri alınmayan gapler aklınızdan çıkmamalıdır. Bu gapleri doğru bir şekilde satış fırsatı olarak değerlendirebilirseniz çok ciddi kazançlar sağlayacaksınız. Bir güvensizlik ve elinizdeki hissenin uçacak kaçacak gibi hissine kapılacak olursanız da en azından başlangıçta böyle bir gap durumunda %10 ile satış yapıp durumu kontrol edin. Gapin hemen kapanmayacağını zaman alabileceğini unutmayın. Bu yüzden sabırlı olmalı ve sattığınız lotlardan gelen nakdi kullanmamalısınız.

Endeks ile hisselerin bırakmış oldukları gapler farklılık gösterirler. Hisselerin gapleri önemli haberler ile çok ciddi bir ilerleyiş gösterir ve bir daha haberin geldiği anda ki fiyatı hiç görmezler. Bu major haberler nelerdir? Bunları maddeler halinde açıklayalım:

Çok büyük bir hisse geri alım programı açıklaması

Gelen beklenmedik derecede iyi bir bilanço ve temettü açıklaması

Şirketin büyük bir yatırım haberi veya yeni bir şirket alımı

Çok büyük bir bedelsiz açıklaması (%1000 ve üstü) 5. Büyük bir maddi varlık alımı veya satımı (satım yatırımlara dönüşebilir).

Bu tür ve benzeri piyasanın çok olumlu olarak gördüğü haberlerden sonra hisseler genel olarak %100 prim yaparlar. Bu haber gelmeden önce de aslında hisse hareketine başlamıştır. Örneğin 60 TL’den 70 TL’ye kadar hızlıca giden hissede, 70 TL’de gelen bu tür haberler sonrası 77 TL tavan fiyat ile açılan hisse buradan 120 TL’ye kadar gidecektir. Yani 60 TL’den başladığı hareketin %100 fiyatlamasını yapar. Buradan geri çekilmeler en fazla %20 düzeylerinde olacaktır. Daha fazla her geri çekiliş piyasa tarafından alım fırsatı olarak görüleceğinden spekülatörler bu tür hisseleri daha fazla basamazlar.

Bu çok önemli haber akışları sonucu oluşan gaplere “kaçış gapi” denir. Burada bilgisi olmayan yatırımcılar eğer hisse aşağıda boşluk bıraktı ve bu boşluk nasıl olsa kapanacak diye hisselerini satarlarsa bir daha bu fiyatlardan alamazlar. Hisse yükseldikçe yükselir, ha düştü düşecek derken öyle primlenir ki bir daha bu hisseye kolay kolay giremezler. Bu yüzden gap oluşumları, nedenleri ve sonuçları iyi bilinmelidir. Gap sizlere çok iyi para kazandırabileceği gibi böyle durumlarda yapılan acemice hareketlerle de çok büyük paraları kaybedebilirsiniz. Kaçış gaplerinin gerçekten bir kaçış gapi mi yoksa aldatmaca mı olduğunu teknik analiz kullanarak tespit etmelisiniz. Kaçış gaplerinde genelde hisse aşırı alım bölgesinin altında olur diğer türlü ise eğer bu gap sizleri aldatıcı bir gap ise ki buna yorgunluk gapi de diyebiliriz, bu gap genelde aşırı alım bölgesinin zirvelerinde olur.

Bir önemli noktada eğer fiyat daha önce hiç görmediği bir yerde boşluk bırakmışsa %99 oranında orada işlem görmediğinden mutlaka o aralığı kapatmak isteyecektir. Örnek ile açıklarsak bir hisse ilk kez 130 TL’ye çıktı ve oradan kapanış yaptı. Ertesi gün 135 TL’den açtı ve 140 TL’den kapattı. 130 ile 135 TL arasında bir boşluk oluştu. Daha önce buraları hiç test etmeyen hisse geriye dönüp burada işlem görmek zorundadır. (%99) Buradaki aldatıcı nokta şu olabilir: Hisse 140 TL’den de yukarı götürülebilir. Böylece yatırımcılar aşağıdaki 130-135 arasındaki gapi unuturlar. Spekülatör kendi planına göre hisseyi aşırı alım bölgesinde bir müddet tutar ve burada elindeki lotları satar. Sonra hisse hızla sizlerin satış fırsatına izin vermeden düşer hatta taban kapatır. Arkasından da ilk işi 130- 135 arasındaki boşluğu kapatmak olacaktır.

Gap’leri incelerken hissenin teknik analizine de göz atmalısınız. Eğer gap oluştuğunda RSİ değeri 60-70 arasında ise bu gap büyük olasılıkla kaçış gapidir.

Eğer gap oluştuğunda RSİ değeri 80 hatta 90 ve üstünde ise buna yorgunluk gapi deriz ve burada genellikle acemi yatırımcılara hisseler en tepeden verilir ve uzun süre taşıttırılır.

Gördüğünüz üzere borsa bir bütündür. Tüm bilgileri bir araya toplamak ve bu veriler üzerinden doğru bir analiz yapmak gerekiyor. Hiçbir detay tek başına bir anlam taşımaz. Bu verileri taçlandıran sizlerin bilgi ve tecrübeleriniz olacaktır...

Borsada Adım Adım

https://www.scalakitapci.com/borsada-adim-adim