"Cumhuriyetin ikinci yüzyılına girilirken, Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı’nın öncül çalışmalarında Türkiye için öngörülen Orta Doğu, Kuzey Afrika, Doğu Avrupa ve Orta Asya için bölgesel bir etki yatırımı giriş noktası olma rolü bir misli daha önem kazanıyor!"

Dünya bir dönüşümden geçiyor. Hızla mahvediyoruz ama bir yandan da verdiğimiz zararın farkındayız ve bir grup kahramanın çabalarıyla bu zararı en aza indirmek için üretimden günlük yaşama, eğitimden finansa dönüşümü de hızlandırmaya çabalıyoruz. Sürdürülebilirlik kavramını duymayanımız kalmadı ve fakat bu dönüşümde hala yeterince ilerlemiş değiliz. Her gün yeni kavramlar katıyor bu süreç hayatımıza. Öğrenerek, çabalayarak herkesin elini taşın altına koyması gerektiği ilkesiyle geliştirmek için çaba sarf ediyoruz. Sorumluluk alması gereken alanlardan biri de finans dünyasıydı ve insanlık Etki Yatırımlarıyla tanıştı… Etki yatırımı, sosyal etki, etki ölçümü, etki bonosu, sonuç odaklı fonlar… Daha yaşanabilir bir dünya için hayatımıza yeni giren kavramlardan birkaçı…

Etki Yatırımlarını bu kısacık yazıda anlatmak her ne kadar çok zor olsa da özellikle belirtmemiz gereken Etki Yatırımlarının ne Kurumsal Sosyal Sorumluluk (KSS), ne Sorumlu Yatırım, ne ESG ne de hayırseverlik olduğu. Bu kavramlar ne kadar sürdürülebilir yatırımlar dünyasında yer alsalar da onlardan çok farklı ve güncel bir sürdürülebilir yatırım modeli Etki Yatırımları.

Yenilikçi ve karma yatırım araçları arasındaki saygınlığı her geçen gün artan Etki Yatırımlarının hacmi de giderek büyüyor. Son 10 yıldır üniversite müfredatlarında seçmeli ders olarak yer alıyor, yöneticiler için açılan özel programlarda karşımıza çıkıyor. Seçkin üniversitelerin MBA, yüksek lisans ve doktora programlarında önemli bir başlık olarak veriliyor. Akademik çalışmalar, makale ve raporlar artıyor, etki yatırımları hakkında uluslararası katılımcıların yer aldığı konferanslar düzenleniyor.

Etki Yatırımları konusunda yazılan kitap sayısının artmasıyla ciddi bir literatür de oluştu. Türkçe’ye birkaç ay önce Etki Yap Platformu Başkanı Şafak Müderrisgil’in editörlüğünde ve finans alanında dünya literatürünü Türkiye’deki okurlarla buluşturmak için 32 yıldır yaptığı soluksuz çalışmalarıyla tanıdığımız Scala Yayıncılık tarafından yayınlanan Sir Ronald Cohen’in “Etki - Gerçek Değişimi Yönlendirmek İçin Kapitalizmi Yeniden Şekillendirmek” kitabı ise bu literatürde ayrı bir yere sahip. Tabii ki dünyamız için bu kadar önemli bir konuda yazılan her kitabın değeri büyük fakat Etki kitabı, yazarın tarihi akışı takip ederek, konunun arka planını da işleyerek etki yatırımlarını, yeni kavramların ortaya çıkışını ve elde ettiği pazar payını kendi deneyimleriyle anlatıyor olması çok önemli. Bu kitapla birlikte etki yatırımları konusunda her şeyi öğreniyor ve finansta ve ekonomide dönüşümün kaçınılmaz olduğunu anlıyoruz.

Mayıs 2023’ün son günlerinde Boğaziçi Üniversitesi’ndeki tarihi Albert Long Hall’da, “Etki Ekonomisine Doğru: Türkiye'nin Yüzüncü Yılında Küresel Kuzey ve Küresel Güneyi Birleştirmek” başlığı ile önemli bir zirve gerçekleşti. Zirve, Etki Yatırımı Danışma Kurulu (EYDK) ile The Global Steering Group for Impact Investment iş birliğinde yapıldı ve 50 ülkeden 150 Etki lideri katıldı.

Etki Kitabı Yazarı ve GSG Başkanı Sir Ronald Cohen ile yapılan söyleşiden ilham ve umut verici, yol gösterici önemli notlar kaldı elimize. “Gelişen etki yatırımı ekosistemi ve potansiyeli ile Türkiye, farklı kıtalar arasında yaratıcı fikirlerin akışını mümkün kılan konumu ile stratejik bir noktada yer alıyor. Cumhuriyetin yüzüncü yılının, EYDK’nın sürdürdüğü katma değerli çalışmaları kutlamak ve Türkiye’nin tarihi geleneklerinin küresel etki yatırımı hareketine verebileceği katkıları ortaya koymak için de uygun bir zaman olduğunu düşünüyorum” sözleriyle bu dönüşümde Türkiye’nin önemli rolünü gözler önüne serdi.

EYDK'dan yapılan Zirve'ye ilişkin,

"Cumhuriyetin ikinci yüzyılına girilirken, UNDP’nin (Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı) öncül çalışmalarında Türkiye için öngörülen Orta Doğu, Kuzey Afrika, Doğu Avrupa ve Orta Asya için bölgesel bir etki yatırımı giriş noktası olma rolü bir misli daha önem kazanıyor. Kamu, özel ve kâr amacı gütmeyen sektörlerden gelen 45 lider üye kurumuyla EYDK, bu potansiyeli hayata geçirmek için farkındalık artırma, kapasite geliştirme, küresel iş ve bilgi ağlarına katılma ve politika savunuculuğu alanlarında önemli girişimlerde bulunmaya devam ediyor. Zirveye ev sahipliği yapmak, bu girişimlerin tepe noktasını teşkil ediyor. Türkiye’nin de aralarında bulunduğu 36 ülkeden oluşan GSG topluluğu, her ülkenin anahtar paydaşlarını bir araya getiren Ulusal Danışma Kurulları aracılığı ile küresel bir temsiliyet olanağı sunuyor. Bu kapsayıcı yaklaşım, etki yatırımcılığının pozitif, ölçümlenebilir sosyal ve çevresel etki oluşturarak finansal getiri elde etme düsturuna da uyuyor. Küresel eğilimlere öncülük eden etki ekonomisi, IFC (Dünya Bankası Grubu'nun özel sektör kolu Uluslararası Finans Kurumu) verilerine göre 2,3 trilyon dolar düzeyine ulaştı."

açıklaması yapıldı.

Birleşmiş Milletler 2015 yılında, 2030 yılına kadar tamamlanması beklenen 17 sürdürülebilir kalkınma amacını ve bunlara bağlı 169 hedefini Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları başlığıyla ilan etti. Bu amaçlar doğrultusunda Etki yatırımları, sosyal ve çevresel boyutları çözüm bekleyen sürdürülebilir tarım, yenilenebilir enerji, enerji verimliliği, mikrokredi, erişilebilir sağlık ve eğitim hizmetleri gibi alanlarda öne çıkıyor.

Ekonomi/finans dünyasındaki herkesin daha çok yazmasının, daha çok konuşmasının, daha fazla projeyle dâhil olmasının elzem olduğu bu dönüşümde Türk finans dünyasının etki yatırımları pastasında payının ise hızla artacağını düşünüyorum.