EKOLOJİ POSTASI

Dünyadan haberler

Golf sahaları yeniden yabanileştiriliyor

Geniş alanları kaplayan, su tüketiminin inanılmaz boyutlarda olduğu bilinen golf sahaları İskoçya’nın genelinde ve Kaliforniya’da başlatılan golf sahalarının yabanileştirme çalışmaları hem insanların hem de doğanın faydasına olacak minyatür ekosistemler olarak modelleniyor. Özellikle İskoçya’daki dönüşüm dikkat çekici bir örnek oluşturuyor.

Skye Adası’nın karşısında bulunan parkın bekçisi Heather Beaton, “Burayı İskoçya'nın bir mikrokozmosu olarak tanımlıyoruz” diyor. “İskoçya'nın tüm önemli yaşam alanlarını düşünürseniz, burada Plock’ta minyatür olarak var. Ne kadar çok küçük cebe sahip olursak, bir insanın doğa deneyimi yaşama şansı o kadar artar” diyor. 60 dönümlük bu küçük arazi karacalar, su samurları, kertenkeleler, yılan balıkları ve çok sayıda böcek ve kuş türüne ev sahipliği yapıyor.

Yakın zamanda yapılan bir araştırmaya göre, İngiltere ve ABD de dahil olmak üzere dünya genelinde pek çok ülke golf sahaları için rüzgâr veya güneş enerjisi için kullandıklarından çok daha fazla arazi kullanıyor. ABD, açık ara en fazla golf sahasına sahip ülke: 16.300 golf sahası yaklaşık 8.000 km2 (2 milyon dönüm), yani Vermont’un üçte biri büyüklüğünde bir alanı kaplıyor.

Polonya İklim ve Çevre Bakanı Paulina Hennig-Kloska: Sanayinin karbonsuzlaştırılmasında hemfikiriz

Avrupa sanayisinin karbonsuzlaştırılmasını desteklemek için Avrupa'nın etkili araçlara ihtiyacı olduğu konusunda hepimiz hemfikiriz. Temiz Sanayi Anlaşması, temiz teknoloji ve döngüsel ekonomiyi teşvik ederken AB'nin rekabet gücünü de arttırabilir. Bugünkü tartışma, karbonsuzlaştırmayı Avrupa'daki işletmeler için güçlü bir büyüme itici gücüne dönüştürebilecek girişimlerin belirlenmesi açısından çok önemliydi. Bakanlar, Komisyon tarafından rekabet edebilirlik ve karbonsuzlaştırma için ortak bir yol haritası olarak sunulan temiz sanayi anlaşmasının çevresel boyutuna odaklandı.

AB ülkeleri çevre ve iklim bakanları, AB endüstrilerinin net sıfıra geçiş sürecinde rekabetçi kalmalarına yardımcı olmanın yollarını tartıştılar ve temiz sanayi anlaşmasını tartışma için iyi bir temel olarak kabul ettiler. Bazı bakanlar temiz sanayi anlaşması ile öngörülebilirlik sağlamak üzere 2040 iklim hedefinin belirlenmesi arasındaki bağlantıyı kabul etti. Bakanlar yeterli finansman ihtiyacını kabul etti ancak öngörülen endüstriyel karbonsuzlaştırma bankası hakkında bir dizi soru gündeme geldi. Bazı bakanlar karbon sınır ayarlama mekanizmasının etkinliğinin sağlanması gerektiğini vurguladı. Bakanların çoğu, karbonsuzlaştırmanın desteklenmesinde döngüsel ekonomiye verilen kilit rolü memnuniyetle karşıladı.

Afrika için fosil yakıt fonu

İyi haber ne mi?

Geçen yıl elektrik üretimi, kısmen ekonomilerin yakıt tüketen arabalardan vazgeçmesiyle yüzde 4’ten fazla arttı ve bu artışın yaklaşık beşte dördü yenilenebilir enerji kaynaklarından karşılandı.

Kötü haber ne mi?

Aşırı sıcaklar Çin ve Hindistan gibi yerlerde klimaya olan talebi artırıyor ve bu da kömürle çalışan enerji santrallerinin çalışmaya devam etmesine yardımcı oluyor.

Uluslararası Enerji Ajansı pazartesi günü elektrik sektöründeki yeşil değişime ilişkin oldukça olumlu bir tablo çizdi. Ancak bu, tüm yeni ihtiyacı karşılayacak kadar yenilenebilir enerji olmadığı ve fosil yakıtların 2024 yılında küresel elektrik karışımının hala yüzde 60'ını temsil ettiği gerçeğini gizlemiyor. Bu da enerji kullanımından kaynaklanan CO2 emisyonlarının hızla düşmesi gerekirken yüzde 0,8 arttığı anlamına geliyor. Artış büyük ölçüde Hindistan ve Çin gibi gelişmekte olan ekonomilere atfedilmektedir; bu ekonomiler büyük miktarlarda güneş ve rüzgâr enerjisi kullanmalarına rağmen kişi başına daha yüksek emisyona sahiptirler -ve havacılık gibi ağır yakıt kullanan sektörler.

Fosil yakıtlardan adil bir geçiş için finansmanda büyük bir artış olmadan, bunun ne kadar hızlı gerçekleşebileceği sorusu ve ışıklar henüz yeşil yanmıyor. Bu hafta Brüksel'de bir araya gelen havayolu patronları, AB politika yapıcılarına daha fazla yakıt üretmeleri için destek verilmezse sürdürülebilir yakıt hedeflerini kaçıracaklarını söylerken, Doğu Afrika’nın ham petrol boru hattı (EACOP) projesi de ilk tur finansmanını sağlamış olmanın sevincini yaşadı.

Büyük Avrupa bankaları yokluklarıyla dikkat çekerken, Afrikalı ve Orta Doğulu finans kuruluşları bu yükün altından kalkacak gibi görünüyor. Afrikalı iklim aktivistleri, boru hattına karşı yeni yasal işlemler başlatmayı düşünürken, Matteo Civillini ve Vivian Chime, Afrika İhracat-İthalat Bankası'nın devasa fosil yakıt projesine dahil olmasının, adil bir enerji dönüşümüne olan bağlılığıyla çeliştiğine dikkat çekiyorlar.

BM: Geçiş dönemi madenlerine artan taleple mücadele etmeliyiz

BM’nin iklim değişikliği ve insan hakları özel raportörü Elisa Morgera, dünyanın enerji geçiş minerallerine yönelik hızla artan talebini ve insanlara ve gezegene zarar veren etkisiz iklim önlemlerini sorgulaması gerektiği uyarısı yaptı.

Morgera, çarşamba günü Uluslararası Çevre ve Kalkınma Enstitüsü (IIED) tarafından düzenlenen çevrimiçi bir etkinlikte yaptığı konuşmada, “İklim eylemi açısından kritik minerallere duyulan ihtiyaç, sorgulamamız gereken bir varsayımdır” dedi ve “Dünya nüfusunun büyük çoğunluğuyla kıyaslanamayacak şekilde iklim değişikliğine katkıda bulunduğunu bildiğimiz süper zenginlerin aşırı tüketimini nasıl hesaba katacağız?” sorusunun sorulması gerektiğini vurguladı.

“Kritik minerallerle ilgili kararların çevre ve herkesin insan hakları üzerindeki potansiyel etkilerinin tam olarak anlaşılarak alınmasını sağlamak için bir adım geri atılması” çağrısı yapan Morgera, “Bu, aynı zamanda kritik minerallere olan ihtiyacın ve çıkarmanın alternatiflerinin olup olmadığının önceden, kapsamlı ve bağımsız bir şekilde değerlendirilmesini de gerektirmelidir” dedi.

Temiz enerji teknolojilerinin yaygınlaşmasının hızlanması, güneş panelleri, rüzgâr türbinleri, bataryalar ve elektrikli araçlar üretmek için gerekli olan metal ve mineraller için küresel bir yarışı teşvik etti. Bakırdan lityum ve nikele kadar bu metallerin birçoğu, çevreye ve yerel topluluklara zarar veren maden çıkarma modelleri kullanılarak Küresel Güney’den temin ediliyor.

Uluslararası Enerji Ajansı (IEA), yeşil dönüşüm hızlandıkça bu madenlere olan talebin 2030 yılına kadar üçe, 2040 yılına kadar ise dörde katlanabileceğini ve bunun da yeni madencilik gelişmelerine büyük yatırımlar yapılmasını gerektireceğini öngörmektedir.

Türkiye’den haberler

Balık avı yasağı başladı

Türkiye’de balık avı yasakları 1 Nisan 2025 tarihi itibarıyla başladı. 1 Eylül’e kadar sürecek avlanma yasağından büyük çaplı balık teknelerin, trol ve gırgırların avlanması mümkün olmayacak. Her yıl aynı tarihlerde tekrarlana av yasağı balık popülasyonlarının artışını sağlamak amacıyla yapılıyor.

Ekoloji örgütleri gerçek bir iklim kanunu istiyor[1]

Türkiye’deki 92 ekoloji örgütünün imzacı olduğu imza kampanyasında ‘gerçek bir iklim kanunu’ hazırlanması talep edildi.

“TBMM’ye sesleniyoruz: Ticaret Kanunu Değil, Doğayı ve Yaşamımızı Koruyan Gerçek Bir İklim Kanunu İstiyoruz!” diyen ekoloji örgütleri yayınladıkları bildiride;

“Toprağı kazma sesleriyle, dereleri beton duvarlarla, ormanları rant projeleriyle boğmak isteyen büyük şirketlerin çıkarları için hazırlanmış bu kanun tasarısını hiçbir şekilde kabul etmiyoruz” diyen yaşam savunucuları, Türkiye’deki iklim politikalarının doğayı ve toplumu değil, “ticareti” korumak üzerine inşa edildiğini ifade etti. “Ticari kaygılarla yürütülen her yasal değişiklik, şirketlerin dereleri kurutmasına, tarım arazilerini yok etmesine; bölgelerin ormansızlaştırılmasına, soluduğumuz havanın kirletilmesine neden oldu” diyen 92 Ekoloji Örgütü, “İşçiler haklarını alamadı, kadınlar kamusal alanlardan uzaklaştırıldı, çocuklar hasta doğdu, insanlar göçe zorlandı. Yaban hayat yok edildi. Bizler biliyoruz ki ekmeğimizi kursağımızdan alıp özel şirketleri besleyen ve yaşam alanlarımızın karşısına sermayenin kâr odağını yerleştiren bir kanun gerçek bir İklim Kanunu değildir” dedi.

[1] Kaynak: Ekoloji Birliği (ekolojibirligi.net)