Chris Skinner

Merkez bankası dijital paraları neden çalışmıyor?

Çok sayıda ülke ve bankanın, birçok merkez bankasının dijital para birimini (CBDC) piyasaya sürmesinden söz ettiğini gördüğümüz uzun yılların ardından; bugün yalnızca üç ülkenin çalışan birer CBDC'si var: Bahamalar, Jamaika ve Nijerya. Bu biraz garip gelmiyor mu?

Pek çok hükümet, mesajlaşma üzerindeki kontrollerini korumak için CBDC'ler ve SWIFT ile denemeler yapıyor. Bir CBDC platformları var, ancak burada bir soru var. Örneğin, The Gulf News'in CBDC'lerin neden iyi olduğuna ilişkin, yakın tarihli bir manşeti şu ifadeyle başlıyor:

Bitcoin ve Ether gibi merkezi olmayan kripto para birimlerinin aksine, CBDC'ler merkez bankaları tarafından desteklenen istikrarlı, güvenli ve düzenlenmiş alternatiflerdir. İstikrar, güvenlik ve pratik kullanım açısından avantajlar sunarlar.

Benim bakış açıma göre, bu biraz propaganda gibi geliyor.

İlk olarak, birçok CBDC, temellerinin bir parçası olarak Ethereum akıllı sözleşmelerini kullanıyor. İkincisi, CBDC'ler daha istikrarlı ve güvenli mi? Pek çok kişi bunların yalnızca vatandaşların eylemlerini izlemek ve takip etmek, onları vergilendirmeyi kolaylaştırmak ve hükümetlerin halkı kontrol etmesine yardımcı olmak için kullanıldığını söyleyecektir. İnsanlar için, insanlar tarafından düzenlenen para birimlerine sahipseniz, bu daha iyi olabilir.

Tamam, evet, bu tartışmayı neredeyse on beş yıldır yapıyoruz - Bitcoin 2009'da piyasaya sürüldüğünden beri - ancak CBDC'lerin kripto para birimlerinden daha iyi olduğu argümanı zor bir argüman; kripto para birimleri küresel olarak gerçek zamanlı çalışır ve ulusal veya yerel hükümet kontrolüne ihtiyaç duymaz, bu nedenle çok daha iyidirler. Öte yandan, kripto para birimleri genellikle başarısız olur ya da hacklenmeye ve kayıplara maruz kalır.

Bunun bana söylediği şey, eğer kripto para birimine yatırım yapar ve kullanırsanız, risk ve sorumluluk size aittir; CBDC'leri kullanırsanız, o zaman hükümet sorumludur. Bu nedenle, bir seçeneğiniz var: Kendi riskinizi yönetirsiniz ya da risklerinizi devredersiniz. Bu sizin seçiminiz.

Çoğu şey için kontrolün bende olmasını isterim, böylece kendi riskimi yönetebilirim. Araba kullanmak, içmek, yemek yemek, düşünmek, organize etmek, yapmak ve aklınıza gelebilecek diğer tüm şeyler söz konusu olduğunda, bunları yapmak, kontrol etmek ve yönetmek istiyorum. Ancak söz konusu para olduğunda, paranın kaybolmayacağından emin olmak için meşru olmasını ve bir lisansla desteklenmesini istiyorum.

Elbette, tüm parayı yatak odamda fiziksel bir formda tutarsam bu riski kendim yönetebilirim.

Mesele şu ki, ister devlet destekli CBDC'ler, ister ağ destekli kripto olsun, özellikle dijital para birimleri söz konusu olduğunda bu artık bir anlam ifade etmiyor.

İşin özü kime daha çok güvendiğinizle ilgilidir. Hükümete mi, yoksa insanların demokratik ağına mı (tüm kötüleri ve suçluları dahil) daha çok güveniyorsunuz?

Bu arada, CBDC'lerin çoğu neden çıkmaza girmiş durumda? Bunun başlıca nedenleri arasında mahremiyetle ilgili endişeler, bu tür para birimlerinin bankacılık sistemine getireceği aksaklıklar, karmaşık düzenleyici gereklilikler, siber güvenlik riskleri ve kullanıcıların benimsemesini sağlamak ve istenmeyen sonuçlardan kaçınmak için dikkatli bir tasarıma duyulan ihtiyaç yer almaktadır. Bu durum, birçok merkez bankasının uygulamadan önce kapsamlı araştırma ve geliştirmeye öncelik vermesine yol açmaktadır ...

... ve çoğu merkez bankası bunu yapacak kaynaklara veya fonlara sahip değildir ...

... Bahamalar, Jamaika veya Nijerya'da değilseniz ...

... ama bu durum değişebilir. Atlantik Konseyi izleyicilerine göre:

Küresel GSYH'nin yüzde 98'ini temsil eden 134 ülke ve para birimi birliği bir CBDC'yi araştırıyor. Mayıs 2020'de bu sayı sadece 35 idi. Şu anda 66 ülke keşif-geliştirme, pilot veya lansman aşamasındalar.

Her G20 ülkesi bir CBDC araştırıyor ve bunlardan 19'u CBDC araştırmasının ileri aşamalarındalar. Bunlardan 13 ülke halihazırda pilot aşamasındalar. Bu ülkeler arasında Brezilya, Japonya, Hindistan, Avustralya, Rusya ve Türkiye bulunuyor.

Bahamalar, Jamaika ve Nijerya olmak üzere üç ülke CBDC'yi tamamen hayata geçirdi. Nijerya ve Bahamalar'da CBDC ihracı önemli ölçüde arttı. Her üç ülke de perakende CBDC'lerinin erişimini yurt içinde genişletmeye odaklandı.

Dijital euro da dahil olmak üzere devam eden 44 CBDC pilot uygulaması ile yeni bir zirveye ulaşıldı. Avrupa ülkeleri - hem Euro bölgesinde hem de ötesinde - hem yurt içinde, hem de sınır ötesinde toptan CBDC'leri giderek daha fazla test ediyor.

Tüm orijinal BRICS üye ülkeleri -Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika- bir CBDC pilot uygulaması yürütüyor. BRICS, geçen yıldan bu yana dolara alternatif bir ödeme sistemi geliştirilmesini aktif olarak destekliyor.

Gelişmiş bir perakende CBDC projesi olan her ülkede CBDC'ler aracılıdır; yani, bankalar, finans kurumları ve ödeme hizmeti sağlayıcıları aracılığıyla dağıtılırlar.

Yani, işler iyiye gidiyor?